شناسهٔ خبر: 31049 - سرویس دیگر رسانه ها
نسخه قابل چاپ

هنر بی تعهد وجود ندارد/ ذات هنر، انقلاب است

میرشکاک گفت: اهالی هنر و اندیشه می‌دانند كه هنر بی تعهد، محال ممكن است و بر سر این دعوا می‌كنند كه چرا تفسیر آن‌ها در هنر بیان نمی‌شود. روشنفكران هم به خوبی می‌دانند كه هنر بی تعهد وجود ندارد.

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر، یوسفعلی میرشكاك، شاعر و پژوهشگر ادبی با اشاره به اندیشه‌های شهید آوینی گفت: عموم مخاطبان شهید آوینی از دایره دل‌آگاهی نسبت به آن شهید نتوانسته‌اند فراتر بروند و در واقع نتوانستند شهید را بشناسند.

وی ادامه داد: مخاطبان شهید آوینی به پوستر و شمایل او بسنده كرده‌اند. این در حالی است كه اندیشه شهید آوینی در حال حاضر بسیار اهمیت دارد و نباید اندیشه‌اش را فدای پوستر‌های زیبا كرد. توجه بیش از حد به شمایل شهید آوینی اندیشه‌اش را ذبح می كند. ذبح حرام. باید از این رویه جلوگیری شود.
 
میرشكاك با تأكید بر این‌كه هنر باالذات نمی‌تواند غیر انقلابی یا ضد انقلابی باشد تصریح كرد: هنر‌ها همگی انقلابی هستند؛ چرا كه در ذات خود از یك امری سخن می‌گویند كه هنرمند نسبت به آن سخن تعهد احساس می‌كند و می‌جوشد.
 
وی درباره قید‌هایی كه به واژه هنر اضافه می‌‌شود توضیح داد: وقتی ذات هنر انقلاب است، زیر و زبر كردن و زیر و زبر شدن روح است، نباید مضاف‌های آن را بیش از خودش توصیف كرد.
 
میرشكاك معتقد است كه هنر شعر از رودكی تا به امروز یا نقاشی از كمال‌الدین بهزاد تا هم اكنون هنر انقلابی اند؛ چرا كه همواره از تعهد به اصول انسانی و اخلاقی صحبت می‌كنند.
 
در عین حال، این شاعر از این كه در فضای امروز دنیا لاجرم از به كار گیری مضاف‌هایی برای هنر گریزی نیست صحبت كرد و گفت: هنر ارجمند بوده و است اما وقتی شوروی آمد و مضاف‌هایی برای هنر به كار گرفت و جبهه‌ها را جدا كرد، گریزی نیست كه از مضاف‌های هنر صحبت كنیم و آن مضاف‌ها را تعبیر و تفسیر كنیم.
 
وی درباره هنر انقلاب اسلامی گفت: هر هنرمندی نسبت به یك باوری احساس تعهد می‌كند. هنرمندانی هم نسبت به انقلاب ۵۷ تاثیر پذیرفته‌اند و نسبت به ایده آل‌های انقلاب اسلامی احساس تعلق دارند. مثلاً سید حسن حسینی از این شاعران متعهد است. همان‌طور كه در همه جای دنیا هنرمندان از ابراز باورهای خود ابایی ندارند و مثلاً خود را متعلق به باورهای كاتولیك می‌دانند و در آن راستا هنر می‌آفرینند. اما باید توجه كنیم كه این باورها در ذاتِ خود هنرمند است نه عارض بر او.
 
میرشكاك در ادامه به جریان هنر انقلاب اشاره و خاطرنشان كرد: شعر و هنر سال‌های ۵۷، ۵۸ یك طوری بوده و تحت تأثیر فضای مبارزاتی شعاری شده است. اما هم اكنون از آن دوره گذار عبور كرده وارد فرم و قالب شده و به سمت هر چه ماناتر شدن حركت می‌كند. مثلاً اشعار سال‌های ۵۸ سید حسن حسینی را نمی‌توان با اشعار آخر عمرش مقایسه كرد. در آخر عمر این شاعر ماناتر و عمیق‌تر شعر می‌سرود.
 
وی از آسیب‌های موجود در هنر انقلاب ابراز نگرانی كرد و گفت: برخی افراد نباید از مضاف‌هایی كه بر هنر وارد شده سوء استفاده كنند و آن را عاملی برای تنازع ایدئولوژیك به كار ببرند. این كار با ذات هنر در تضاد است و خطری بسیار جدی است كه باید از آن برحذر بود.
 
میرشكاك درباره دلیل نگرانی‌اش تصریح می‌كند: اگر هنر را از مضاف‌های آن خلاصه كنیم، دیگر هنری پایدار كه در روح و جان مخاطب تصرف كند آفریده نخواهد شد. هنر دیگر مانا نخواهد شد. برای ۵۰ سال دیگر نخواهد ماند. آن وقت است كه دیگر از خود هنر خبری نخواهد بود كه تعهد و اعتقاد و باور در آن صحبت شود. اما اگر خود هنر ارجمند شمرده شود و مضاف‌های آن صرفاً برای شناسایی دوره‌های تاریخی به كار گرفته شوند آثار ماندگار خلق خواهد شد.
 
این شاعر در پاسخ به این سوال كه شهید آوینی وقتی از تعهد در هنر صحبت می‌كند منظورش چیست، پاسخ داد: نخست باید توجه كنیم كه مخاطب شهید چه كسانی بودند. شهید آوینی زمانی درباره تعهد در هنر داد برآورد كه روشنفكران می‌خواستند منكر هنر انقلابی و هنر متعهد شوند.
 
میرشكاك درباره نظر روشنفكران درباره هنر برای هنر گفت: روشنفكران هم به خوبی می‌دانند كه هنر بی تعهد وجود ندارد. آن‌ها بر سر متر و معیار تعهد دعوا دارند. می‌گویند چرا هنرمند از انقلابی كه مد نظر شماست اثر بیافریند ولی از تفسیری كه ما از انقلاب داریم اثر خلق نكند؟! پس دعوا بر سر تعهد نیست دعوا بر سر متر و معیار تعهد است.

نظر شما